تحلیل راهبردهای انگیزشی برای کاهش رفتارهای پرخطر جنسی در نوجوانان: یک مطالعه کیفی

چکیده

هدف پژوهش حاضر شناسایی و تحلیل راهبردهای انگیزشی مؤثر در کاهش رفتارهای پرخطر جنسی در میان نوجوانان شهر تهران است. این مطالعه به شیوه کیفی و با بهره‌گیری از رویکرد تحلیل محتوای قراردادی انجام شد. مشارکت‌کنندگان شامل ۱۹ نوجوان ۱۵ تا ۱۸ ساله ساکن تهران بودند که با روش نمونه‌گیری هدفمند انتخاب شدند. ابزار گردآوری داده‌ها، مصاحبه‌های نیمه‌ساختاریافته بود و جمع‌آوری داده‌ها تا مرحله اشباع نظری ادامه یافت. داده‌ها با استفاده از نرم‌افزار NVivo و تحلیل مضمون بررسی شدند. تحلیل داده‌ها منجر به شناسایی سه مقوله اصلی شامل: «انگیزه‌های فردی برای خودمراقبتی»، «نقش خانواده در شکل‌گیری انگیزه‌ها»، و «نقش عوامل اجتماعی و فرهنگی» شد. هر کدام از این مقوله‌ها دارای چندین زیرمقوله بودند که مفاهیمی چون آگاهی از پیامدها، خودکارآمدی، تجربه‌های منفی، حمایت والدین، فشار همسالان و تأثیر رسانه‌ها را در بر می‌گرفتند. یافته‌ها نشان دادند که انگیزش درونی، حمایت عاطفی خانواده و آموزش‌های مؤثر نقش کلیدی در ارتقاء رفتارهای ایمن جنسی نوجوانان دارند. راهبردهای انگیزشی چندسطحی می‌توانند با ارتقاء آگاهی، تقویت خودکارآمدی و حمایت اجتماعی، نقش مؤثری در پیشگیری از رفتارهای پرخطر جنسی نوجوانان ایفا کنند. طراحی مداخلات جامع با مشارکت خانواده، مدرسه و رسانه پیشنهاد می‌شود.