شناسایی ابعاد انگیزشی افراد مبتلا به فوبیا در مواجهه با درمان مواجهه‌ای

چکیده

هدف پژوهش حاضر شناسایی و تبیین ابعاد انگیزشی افراد مبتلا به فوبیا در مواجهه با درمان مواجهه‌ای با استفاده از رویکرد کیفی است. این مطالعه به روش کیفی و با رویکرد تحلیل مضمون انجام شد. مشارکت‌کنندگان شامل ۲۴ فرد مبتلا به فوبیا از شهر تهران بودند که تجربه درمان مواجهه‌ای داشتند. داده‌ها از طریق مصاحبه‌های نیمه‌ساختاریافته گردآوری شد و تحلیل داده‌ها با استفاده از نرم‌افزار NVivo و تا اشباع نظری ادامه یافت. تحلیل داده‌ها منجر به استخراج سه مضمون اصلی شامل انگیزه‌های درونی برای درمان (مانند نیاز به بازپس‌گیری کنترل زندگی و رهایی از رنج روانی)، انگیزه‌های بیرونی و اجتماعی (نظیر فشار خانواده و الگوگیری از دیگران) و عوامل تقویت‌کننده انگیزه در فرایند درمان (از جمله رابطه مثبت درمانی و مشاهده پیشرفت‌های کوچک) شد. یافته‌ها نشان داد انگیزش بیماران پدیده‌ای چندبعدی و پویا است که تحت تأثیر تعامل عوامل فردی، اجتماعی و درمانی شکل می‌گیرد. نتایج پژوهش نشان می‌دهد که شناخت و تقویت ابعاد مختلف انگیزشی می‌تواند به ارتقای اثربخشی درمان مواجهه‌ای کمک کند. همچنین، درمانگران باید به ویژگی‌های فردی و زمینه‌های فرهنگی بیماران در تقویت انگیزه توجه کنند و از رویکردهای فردمحور بهره بگیرند.