مقایسه اثربخشی گروه‌درمانی شناختی-رفتاری، پذیرش و تعهد، و کاهش استرس مبتنی بر ذهن‌آگاهی در درمان سندرم فیبرومیالژی

چکیده

فیبرومیالژی یک اختلال درد مزمن و پیچیده است که بر کیفیت زندگی بیماران تأثیر قابل توجهی می‌گذارد. درمان‌های روان‌شناختی از جمله درمان شناختی-رفتاری (CBT)، پذیرش و تعهد (ACT) و ذهن‌آگاهی مبتنی بر کاهش استرس (MBSR) به عنوان مؤثرترین روش‌ها در مدیریت علائم این بیماری شناخته شده‌اند. مطالعه حاضر به مقایسه اثربخشی گروه‌درمانی CBT، ACT و MBSR جهت یافتن موثرترین درمان روان‌شناختی پرداخته است..

هدف: هدف پژوهش حاضر مقایسه  گرو‌های درمان شناختی-رفتاری (CBT)، پذیرش و تعهد (ACT) و ذهن‌آگاهی مبتنی بر کاهش استرس (MBSR) بر روی تاثیر بیماری در زنان مبتلا به فیبرومیالژی بود.

روش کار: پژوهش حاضر از نوع نيمه آزمایشی و طرح آن از نوع پيش آزمون- پس آزمون و دوره پيگیری سه ماهه با ۳ گروه آزمایش و  یک گروه كنترل انجام شد. جامعه آمارى مورد مطالعه در اين پژوهش را زنان  مبتلا به سندرم فیبرومیالژی مراجعه كننده به متخصصان روماتولوژیست در سطح شهر شیراز در تابستان و‌ پاییز ۱۴۰۳ تشكيل دادند که ۸۴ نفر یه روش در دسترس انتخاب و به طور تصادفی در ۴ گروه ۲۱ نفری گروه‌درمانی شناختی-رفتاری (۸ جلسه)، گروه‌درمانی پذیرش و تعهد (۸ جلسه)، گروه‌درمانی ذهن‌آگاهی مبتنی بر کاهش استرس (۸ جلسه) و گروه کنترل جایگزین شدند. ابزار پژوهش شامل پرسشنامه بازنگری شده تاثیر بیماری فیبرومیالژی (FIQR) رابرت بنت (۲۰۰۹) بود. داده‌های پژوهش با استفاده از روش تحلیل واریانس با طرح ترکیبی و آزمون تعقیبی بونفرنی در نرم‌افزار SPSS-26 تحلیل شد.

یافته‌ها: نتایج نشان داد که دو درمان شناختی-رفتاری و پذیرش و تعهد بر روی کاهش تاثیرات سندرم فیبرومیالژی موثرتر است در حالی که درمان ذهن‌آگاهی مبتنی بر کاهش استرس با وجود کاهش نمرات پرسشنامه، اما تفاوت معناداری در میزان نمرات تاثیرات فیبرومیالژی ایجاد نکرد.

نتیجه‌گیری: بر اساس نتایج پژوهش،اینگونه نتیجه‌گیری می‌شود که درمان شناختی رفتاری و سپس درمان پذیرش و تعهد بیشترین تاثیر را بر ابعاد  اثرات فیبرومیالژی دارد. این مداخلات می‌توانند در طراحی برنامه‌ها درمانی جامع و روانشناختی برای بیماران مبت به فیبرومیالژی مورد استفاده قرار بگیرند