روان‌شناسی انگیزش، رفتار و سلامت

هدف این پژوهش، تبیین تجربه ذهنی افراد مبتلا به اختلالات خوردن از انگیزش برای تغییر رفتار با رویکردی کیفی و پدیدارشناسانه بود. این مطالعه به روش کیفی و با استفاده از رویکرد پدیدارشناسی تفسیری انجام شد. داده‌ها از طریق مصاحبه‌های نیمه‌ساختاریافته با ۲۱ نفر از افراد مبتلا به اختلالات خوردن که به‌صورت هدفمند از مراکز درمانی شهر تهران انتخاب شده بودند، گردآوری شد. جمع‌آوری داده‌ها تا رسیدن به اشباع نظری ادامه یافت و برای تحلیل داده‌ها از روش تحلیل مضمون و نرم‌افزار NVivo استفاده گردید. یافته‌های حاصل از تحلیل مصاحبه‌ها در قالب چهار مقوله اصلی شامل «عوامل درونی مؤثر بر انگیزش تغییر»، «عوامل بیرونی تأثیرگذار بر انگیزش»، «موانع انگیزشی برای تغییر رفتار» و «فرآیند درونی‌سازی انگیزش برای تغییر» طبقه‌بندی شدند. هر یک از این مقوله‌ها دارای چندین زیرمقوله بودند که به طور عمیق ابعاد مختلف انگیزش را از منظر زیسته مشارکت‌کنندگان تبیین می‌کردند. نقل‌قول‌های مستقیم از شرکت‌کنندگان نیز در تحلیل کیفی به کار رفت. نتایج نشان داد که انگیزش برای تغییر در اختلالات خوردن فرآیندی پیچیده، پویا و درهم‌تنیده با عوامل فردی، اجتماعی و فرهنگی است. فهم این تجربه ذهنی می‌تواند به طراحی مداخلات درمانی متناسب با زمینه‌های روان‌شناختی و اجتماعی بیماران کمک کند.

این مطالعه با هدف شناسایی موانع انگیزشی در فرآیند درمان ترک اعتیاد از دیدگاه درمان‌جویان در مراکز درمانی شهر تهران انجام شد. این پژوهش کیفی با استفاده از روش تحلیل محتوای قراردادی انجام شد. داده‌ها از طریق مصاحبه‌های نیمه‌ساختاریافته با ۲۹ درمان‌جو در مراکز درمان اعتیاد شهر تهران جمع‌آوری گردید. نمونه‌گیری به‌صورت هدفمند انجام شد و تا رسیدن به اشباع نظری ادامه یافت. مصاحبه‌ها ضبط، پیاده‌سازی و با استفاده از نرم‌افزار NVivo تحلیل شدند. تحلیل داده‌ها منجر به استخراج سه تم اصلی شامل موانع درونی، موانع بیرونی و موانع ساختاری شد. موانع درونی شامل ناامیدی، خودسرزنشی، بی‌هدفی، افسردگی، وابستگی روانی به ماده، مقاومت در برابر تغییر و نبود اعتماد به نفس بودند. موانع بیرونی شامل فشارهای خانوادگی، فضای ناسالم زندگی، مشکلات اقتصادی، بی‌اعتمادی به مراکز درمانی و برچسب اجتماعی اعتیاد بودند. موانع ساختاری شامل ضعف در برنامه‌های حمایتی پس از درمان، ناکارآمدی خدمات مشاوره‌ای، نبود سیاست‌های انگیزشی مؤثر، درمان‌های غیرشخصی‌سازی‌شده و دشواری‌های دسترسی به خدمات درمانی بودند. یافته‌های این مطالعه نشان می‌دهد که موانع انگیزشی در ترک اعتیاد چندبعدی و درهم‌تنیده هستند و برای افزایش اثربخشی درمان، مداخلاتی در سطوح فردی، اجتماعی و ساختاری ضروری است.

هدف این پژوهش، شناسایی و تحلیل الگوهای خودانگیزشی در دانش‌آموزان با عملکرد تحصیلی بالا در مناطق کم‌برخوردار شهر تهران است. این مطالعه با رویکرد کیفی و با استفاده از طرح پدیدارشناسی انجام شد. داده‌ها از طریق مصاحبه‌های نیمه‌ساختاریافته با ۲۰ دانش‌آموز دبیرستانی که دارای عملکرد تحصیلی بالا بودند، جمع‌آوری گردید. انتخاب مشارکت‌کنندگان به‌صورت هدفمند و تا رسیدن به اشباع نظری ادامه یافت. داده‌های حاصل با استفاده از نرم‌افزار NVivo تحلیل مضمون شدند. تحلیل داده‌ها منجر به استخراج چهار مقوله اصلی شد: ۱) اهداف تحصیلی و شخصی، ۲) منابع انگیزشی محیطی، ۳) راهبردهای مقابله‌ای و تلاش، و ۴) باورهای فردی و شناختی. هر یک از این مقوله‌ها شامل زیرمقوله‌هایی بودند که نشان‌دهنده نقش انگیزه‌های درونی، حمایت‌های محیطی، راهبردهای مقابله‌ای و باورهای فردی در موفقیت تحصیلی دانش‌آموزان بودند. نتایج این پژوهش نشان می‌دهد که دانش‌آموزان موفق در مناطق کم‌برخوردار با بهره‌گیری از انگیزه‌های درونی، حمایت‌های محدود محیطی، راهبردهای مقابله‌ای و باورهای مثبت نسبت به خود، توانسته‌اند بر چالش‌های محیطی غلبه کرده و عملکرد تحصیلی بالایی داشته باشند. این یافته‌ها می‌تواند مبنایی برای طراحی مداخلات آموزشی و مشاوره‌ای در این مناطق باشد.

هدف از این پژوهش، شناسایی و تحلیل مؤلفه‌های انگیزشی موجود در تبلیغات سلامت‌محور در رسانه‌های اجتماعی با تمرکز بر درک کاربران از پیام‌های سلامت و سازوکارهای روان‌شناختی، بصری و اقناعی آن‌ها بود. این مطالعه به روش کیفی و با استفاده از تحلیل محتوای کیفی انجام شد. داده‌ها از طریق مصاحبه‌های نیمه‌ساختاریافته با ۲۲ کاربر فعال رسانه‌های اجتماعی در شهر تهران جمع‌آوری گردید. انتخاب مشارکت‌کنندگان به‌صورت هدفمند انجام شد و فرایند مصاحبه‌ها تا رسیدن به اشباع نظری ادامه یافت. داده‌های گردآوری‌شده با استفاده از نرم‌افزار NVivo تحلیل شدند و کدگذاری باز، محوری و انتخابی در سه مرحله صورت گرفت. تحلیل داده‌ها به شناسایی سه مضمون اصلی شامل «راهبردهای اقناعی»، «عناصر بصری و گرافیکی محرک انگیزش»، و «زمینه‌های روان‌شناختی اثرگذاری تبلیغات» منجر شد. در هر یک از این مضامین، مجموعه‌ای از زیرمقوله‌ها شناسایی گردید که از جمله آن‌ها می‌توان به استفاده از ترس، روایت تجربی، تصویرسازی قبل و بعد، رنگ‌بندی هیجانی، و تقویت حس کنترل اشاره کرد. مشارکت‌کنندگان بیشترین واکنش مثبت را نسبت به پیام‌هایی نشان دادند که ترکیبی از سادگی زبانی، عناصر بصری قابل‌فهم و محتوای همذات‌پذیر داشتند. نتایج پژوهش نشان می‌دهد که تبلیغات سلامت‌محور در رسانه‌های اجتماعی، زمانی اثربخش‌تر خواهند بود که مؤلفه‌های اقناعی، گرافیکی و روان‌شناختی به‌صورت هم‌افزا به کار گرفته شوند. طراحی پیام‌هایی با در نظر گرفتن تجربه زیسته، ویژگی‌های فرهنگی و انگیزش درونی مخاطب می‌تواند نقش مؤثری در ارتقاء رفتارهای سلامت‌محور ایفا کند.

این مطالعه با هدف شناسایی راهبردهای مقابله‌ای زنان شاغل در مواجهه با استرس شغلی از دیدگاه روان‌شناختی انجام شد. این پژوهش کیفی با رویکرد تحلیل محتوای قراردادی انجام شد. داده‌ها از طریق مصاحبه‌های نیمه‌ساختاریافته با ۲۳ زن شاغل در شهر تهران جمع‌آوری گردید. مشارکت‌کنندگان به‌صورت هدفمند انتخاب شدند و مصاحبه‌ها تا رسیدن به اشباع نظری ادامه یافت. داده‌های به‌دست‌آمده با استفاده از نرم‌افزار NVivo تحلیل شدند. تحلیل داده‌ها منجر به استخراج سه مقوله اصلی شامل «راهبردهای فردمحور»، «راهبردهای میان‌فردی» و «راهبردهای معنوی» شد. هر یک از این مقوله‌ها دارای زیرمقوله‌هایی بودند که نشان‌دهنده تنوع و پیچیدگی راهبردهای مقابله‌ای زنان در مواجهه با استرس شغلی است. یافته‌های این مطالعه نشان می‌دهد که زنان شاغل از ترکیبی از راهبردهای فردی، اجتماعی و معنوی برای مقابله با استرس شغلی استفاده می‌کنند. این نتایج می‌تواند به طراحی مداخلات روان‌شناختی و سازمانی مؤثر برای کاهش استرس شغلی در زنان کمک کند.

هدف این مطالعه، شناسایی مؤلفه‌های انگیزشی مؤثر بر پایبندی به رژیم غذایی در بیماران مبتلا به دیابت نوع دو در شهر تهران است. این پژوهش کیفی با رویکرد تحلیل مضمون انجام شد. داده‌ها از طریق مصاحبه‌های نیمه‌ساختاریافته با ۲۵ بیمار مبتلا به دیابت نوع دو که به‌صورت هدفمند از مراکز درمانی تهران انتخاب شده بودند، جمع‌آوری شد. مصاحبه‌ها تا رسیدن به اشباع نظری ادامه یافت و داده‌ها با استفاده از نرم‌افزار NVivo تحلیل شدند. تحلیل داده‌ها منجر به استخراج چهار مقوله اصلی شامل انگیزه‌های درونی، انگیزه‌های اجتماعی، انگیزه‌های شناختی و انگیزه‌های موقعیتی شد. هر یک از این مقولات دارای زیرمقوله‌هایی بودند که به صورت مستقیم یا غیرمستقیم بر نگرش بیماران به رژیم غذایی و میزان التزام آن‌ها به رفتارهای تغذیه‌ای سالم تأثیر می‌گذاشتند. یافته‌های این مطالعه نشان می‌دهد که پایبندی به رژیم غذایی در بیماران دیابتی تحت تأثیر عوامل چندبعدی قرار دارد. بنابراین، طراحی مداخلات آموزشی و درمانی باید با در نظر گرفتن این مؤلفه‌های انگیزشی و با رویکردی جامع و بومی‌سازی‌شده صورت گیرد.