تبیین راهبردهای انگیزشی مورد استفاده در مشاوره‌های آنلاین روان‌شناسی سلامت

چکیده

هدف این پژوهش، تبیین راهبردهای انگیزشی به‌کاررفته توسط مشاوران در جلسات مشاوره آنلاین در حوزه روان‌شناسی سلامت است. این مطالعه با رویکرد کیفی و به روش تحلیل محتوای قراردادی انجام شد. داده‌ها از طریق ۲۴ مصاحبه نیمه‌ساختاریافته با مشاوران روان‌شناسی سلامت در شهر تهران گردآوری شد. انتخاب مشارکت‌کنندگان به‌صورت هدفمند و تا رسیدن به اشباع نظری ادامه یافت. مصاحبه‌ها ضبط، پیاده‌سازی و سپس با استفاده از نرم‌افزار Nvivo تحلیل شدند. تحلیل داده‌ها به شناسایی سه مقوله اصلی شامل: «راهبردهای شناختی–رفتاری»، «راهبردهای هیجانی–ارتباطی»، و «راهبردهای ساختاری–محیطی» منجر شد. هر مقوله شامل چند زیرراهبرد بود؛ از جمله شفاف‌سازی اهداف، بازسازی شناختی، آموزش حل مسئله، همدلی هیجانی، بازخورد مثبت، ساختاردهی جلسه و استفاده از ابزارهای انگیزشی دیجیتال. این راهبردها به‌منظور ارتقاء انگیزه درونی مراجعان، حفظ پیوستگی درمان و افزایش احساس خودکارآمدی در جلسات آنلاین به‌کار گرفته می‌شدند. یافته‌ها نشان داد که مشاوران از ترکیب راهبردهای شناختی، هیجانی و ساختاری برای غلبه بر چالش‌های خاص فضای مشاوره آنلاین استفاده می‌کنند. این راهبردها می‌توانند به‌عنوان مبنایی برای طراحی مداخلات انگیزشی مؤثرتر، آموزش مشاوران و ارتقاء کیفیت خدمات مشاوره‌ای آنلاین مورد استفاده قرار گیرند.