تحلیل محتوای راهبردهای انگیزشی مشاوران در درمان اضطراب نوجوانان

چکیده

هدف این پژوهش، شناسایی و تحلیل محتوای راهبردهای انگیزشی مورد استفاده مشاوران در درمان اضطراب نوجوانان در بستر جلسات مشاوره فردی است. این مطالعه با روش کیفی و با بهره‌گیری از تحلیل محتوای استقرایی انجام شد. داده‌ها از طریق مصاحبه‌های نیمه‌ساختاریافته با ۲۳ مشاور فعال در زمینه درمان اضطراب نوجوانان در شهر تهران گردآوری شد. مشارکت‌کنندگان به صورت هدفمند انتخاب شدند و نمونه‌گیری تا رسیدن به اشباع نظری ادامه یافت. برای تحلیل داده‌ها از نرم‌افزار NVivo نسخه ۱۲ استفاده شد و کدگذاری داده‌ها در سه سطح مفاهیم، زیرمقوله‌ها و مقوله‌های اصلی انجام گرفت. یافته‌های پژوهش در قالب سه مقوله اصلی شامل «ایجاد رابطه درمانی حمایتی»، «تقویت انگیزش درونی نوجوان» و «درگیرسازی خانواده در حمایت انگیزشی» طبقه‌بندی شدند. هر مقوله شامل چندین زیرمقوله نظیر جلب اعتماد، همدلی، معنا بخشی به درمان، افزایش خودکارآمدی، آموزش والدین و تنظیم تعاملات خانوادگی بود. مشارکت‌کنندگان تأکید داشتند که این راهبردها به شکل درهم‌تنیده و متناسب با ویژگی‌های فردی نوجوانان به کار گرفته می‌شوند. نتایج نشان می‌دهد که مشاوران برای درمان اضطراب نوجوانان از رویکردی چندبُعدی استفاده می‌کنند که در آن، رابطه انسانی، انگیزش فردی، و مشارکت خانواده به عنوان سه رکن اساسی عمل می‌کنند. طراحی مداخلات انگیزشی شخصی‌سازی‌شده و آموزش خانواده، می‌تواند به ارتقای اثربخشی درمان‌های روان‌شناختی در نوجوانان منجر شود.