واکاوی ابعاد انگیزشی خودمراقبتی در بیماران مبتلا به فشار خون بالا

چکیده

هدف از این پژوهش، واکاوی ابعاد انگیزشی مؤثر بر رفتارهای خودمراقبتی در بیماران مبتلا به فشار خون بالا با استفاده از رویکرد کیفی است. این مطالعه با روش کیفی و با بهره‌گیری از تحلیل مضمون انجام شد. مشارکت‌کنندگان شامل ۱۷ بیمار مبتلا به فشار خون بالا بودند که به‌صورت هدفمند و با تنوع حداکثری از میان بیماران ساکن شهر تهران انتخاب شدند. داده‌ها از طریق مصاحبه‌های نیمه‌ساختاریافته گردآوری و تا رسیدن به اشباع نظری ادامه یافت. تمامی مصاحبه‌ها ضبط، پیاده‌سازی و با استفاده از نرم‌افزار NVivo نسخه ۱۲ تحلیل شدند. فرآیند تحلیل به‌صورت کدگذاری باز، طبقه‌بندی مفاهیم، استخراج مضامین و اعتبارسنجی توسط اعضای تیم انجام گرفت. یافته‌های پژوهش منجر به شناسایی سه مقوله اصلی شامل «انگیزه‌های درونی»، «عوامل بین‌فردی و اجتماعی» و «انگیزه‌های بیرونی و موقعیتی» شد. در مجموع، ۱۳ زیرمقوله و ده‌ها مفهوم اولیه در ارتباط با انگیزش خودمراقبتی شناسایی گردید. مشارکت‌کنندگان، خودآگاهی از وضعیت سلامتی، تمایل به حفظ استقلال، معنابخشی به مراقبت از خود، حمایت خانواده و تجربه عواقب بیماری را از مهم‌ترین عوامل انگیزشی برشمردند. نتایج پژوهش نشان می‌دهد که ساختار انگیزشی خودمراقبتی در بیماران مبتلا به فشار خون بالا، پیچیده و چندوجهی است. طراحی مداخلات مبتنی بر انگیزش درونی، تقویت حمایت اجتماعی و بهره‌گیری از ابزارهای فناورانه می‌تواند موجب ارتقاء رفتارهای سلامت‌محور در این گروه شود.