شناسایی راهبردهای روان‌شناختی مقابله با بازگشت به رفتارهای پرخطر در افراد در حال ترک اعتیاد

چکیده

بازگشت به مصرف مواد، یکی از مهم‌ترین چالش‌های درمان اعتیاد محسوب می‌شود. شناخت راهبردهایی که افراد در حال ترک اعتیاد برای مقابله با وسوسه و پیشگیری از بازگشت به رفتارهای پرخطر به کار می‌برند، می‌تواند به بهبود فرآیند درمان و برنامه‌های پیشگیرانه کمک کند. هدف از این پژوهش، شناسایی راهبردهای روان‌شناختی مؤثر از منظر افراد دارای تجربه ترک بود. روش تحقیق کیفی و مبتنی بر تحلیل مضمون بود. مشارکت‌کنندگان ۱۵ نفر از افراد با سابقه ترک موفق بودند که در جلسات گروه‌درمانی شرکت می‌کردند و با نمونه‌گیری هدفمند انتخاب شدند. ابزار گردآوری داده، مصاحبه نیمه‌ساختاریافته بود. پس از تحلیل داده‌ها، چهار مضمون اصلی شناسایی شد: «بازسازی هویت شخصی»، «نظارت شناختی بر افکار تحریک‌کننده»، «ایجاد ساختار روزمره منظم»، و «اتکای درونی به ارزش‌های فردی». نتایج نشان داد که شرکت‌کنندگان با بهره‌گیری از راهبردهای خودنظارتی، حمایت اجتماعی، و بازنگری در نگرش نسبت به زندگی، توانسته‌اند در برابر وسوسه بازگشت مقاومت کنند. این یافته‌ها بر اهمیت توجه به ابعاد روان‌شناختی فردی در طراحی برنامه‌های درمانی برای افراد در حال ترک تأکید دارد.