تحلیل مضمون تجارب مادران از حفظ آرامش روانی در مواجهه با فرزندپروری چالش‌برانگیز

چکیده

هدف این پژوهش، شناسایی و تحلیل راهبردهای روان‌شناختی مادران برای حفظ آرامش روانی در شرایط فرزندپروری چالش‌برانگیز است. این مطالعه با رویکرد کیفی و روش تحلیل مضمون انجام شد. مشارکت‌کنندگان شامل ۱۵ مادر ساکن تهران بودند که تجربه فرزندپروری دشوار (نظیر مشکلات رفتاری، هیجانی یا شناختی کودک) را داشتند. نمونه‌گیری به‌صورت هدفمند انجام شد و گردآوری داده‌ها از طریق مصاحبه‌های نیمه‌ساخت‌یافته صورت گرفت. تحلیل داده‌ها با استفاده از نرم‌افزار NVivo و روش تحلیل مضمون براون و کلارک انجام شد. فرایند جمع‌آوری اطلاعات تا رسیدن به اشباع نظری ادامه یافت. یافته‌ها نشان داد که مادران از سه دسته راهبرد اصلی برای حفظ آرامش روانی خود بهره می‌برند: ۱) راهبردهای درونی‌سازی آرامش (پذیرش، ذهن‌آگاهی، گفت‌وگوی درونی مثبت، معنا‌بخشی، تنظیم شناختی هیجان)، ۲) حمایت‌طلبی و تعاملات اجتماعی (حمایت عاطفی، همدلی همسر، تعامل با گروه‌های والدگری، مشاوره تخصصی)، و ۳) بازسازی سبک زندگی (مراقبت از خود، مدیریت زمان، تنظیم محیط خانه، تعیین مرزهای رفتاری با کودک). نتایج این پژوهش نشان می‌دهد که آرامش روانی مادران در مواجهه با فرزندپروری چالش‌برانگیز، امری چندبعدی و پویا است که نیازمند حمایت‌های روانی، اجتماعی و آموزشی است. یافته‌ها می‌توانند مبنایی برای طراحی مداخلات روان‌شناختی مبتنی بر تجربه‌های واقعی مادران فراهم آورند.