تحلیل پدیدارشناسانه انگیزش در مادران افسرده برای مراقبت از فرزند خردسال

چکیده

هدف پژوهش حاضر، تحلیل پدیدارشناسانه انگیزش در مادران افسرده برای مراقبت از فرزند خردسال بود. مطالعه حاضر با رویکرد کیفی و روش پدیدارشناسی توصیفی انجام شد. ۲۵ مادر دارای کودک زیر ۶ سال که سابقه تشخیص افسردگی داشتند و ساکن تهران بودند، به روش نمونه‌گیری هدفمند و گلوله‌برفی انتخاب شدند. داده‌ها از طریق مصاحبه‌های نیمه‌ساختاریافته گردآوری شد و تحلیل مضمون به کمک نرم‌افزار NVivo انجام گرفت. نمونه‌گیری تا رسیدن به اشباع نظری ادامه یافت. تحلیل داده‌ها منجر به شناسایی سه مقوله اصلی شامل «انگیزه‌های درونی برای مراقبت»، «موانع و چالش‌های روانی در فرآیند مراقبت»، و «عوامل تسهیل‌گر در انگیزش مراقبتی» شد. زیرمقوله‌هایی مانند احساس مسئولیت مادری، عشق بی‌قید و شرط، معنا یافتن در نقش مادری، احساس بی‌کفایتی، اضطراب‌های مادری، حمایت همسر، تجربه‌های مثبت با کودک و استفاده از منابع معنوی، به عنوان مضامین کلیدی در انگیزش یا تضعیف آن شناسایی شدند. مادران افسرده علی‌رغم چالش‌های روانی و اجتماعی، با اتکا به منابع درونی، پیوند عاطفی با کودک و حمایت‌های بیرونی، انگیزش مراقبتی خود را حفظ می‌کنند. درک عمیق این تجربه‌ها می‌تواند مبنایی برای طراحی مداخلات حمایتی و درمانی مؤثرتر فراهم آورد.