تحلیل پدیدارشناختی تجربه انگیزش در مادران شاغل برای تعادل کار و زندگی

چکیده

هدف از این پژوهش، واکاوی تجربه زیسته و چندلایه انگیزش در مادران شاغل برای دستیابی به تعادل بین نقش‌های شغلی و خانوادگی است. این مطالعه با رویکرد کیفی و روش پدیدارشناسی توصیفی انجام شد. مشارکت‌کنندگان شامل ۲۲ مادر شاغل ساکن شهر تهران بودند که به روش نمونه‌گیری هدفمند و با رعایت معیارهای ورود انتخاب شدند. داده‌ها از طریق مصاحبه‌های نیمه‌ساختاریافته عمیق گردآوری و تا رسیدن به اشباع نظری ادامه یافت. تحلیل داده‌ها با استفاده از نرم‌افزار NVivo و به شیوه تحلیل مضمون انجام شد. برای افزایش اعتبار یافته‌ها از راهبردهایی مانند بازبینی مشارکت‌کنندگان و بررسی همتایان استفاده گردید. تحلیل داده‌ها منجر به استخراج سه مقوله اصلی شامل «منابع انگیزشی درونی»، «منابع انگیزشی بیرونی» و «راهبردهای انگیزشی تعادل‌بخشی» شد. منابع درونی نظیر احساس هدفمندی در نقش مادری و خودتحقق‌بخشی، در کنار عوامل بیرونی مانند حمایت همسر و محیط کار حمایت‌گر، به‌عنوان عناصر کلیدی انگیزش شناسایی شدند. همچنین مادران از راهبردهایی چون برنامه‌ریزی، بازآفرینی ذهنی، و بهره‌گیری از معنویت برای حفظ انگیزش بهره می‌بردند. انگیزش مادران شاغل برای تعادل کار و زندگی مفهومی پویا، درهم‌تنیده و متأثر از عوامل فردی، اجتماعی و فرهنگی است. توجه به این ابعاد در طراحی مداخلات حمایتی در سطح سازمانی و سیاست‌گذاری کلان، می‌تواند منجر به بهبود کیفیت زندگی و افزایش بهره‌وری زنان شاغل شود.