اثربخشی فرزندپروری التقاطی بر سرمایه عاطفی و روابط والد- کودک مادران کودکان دارای نافرمانی مقابله‌ای

چکیده

مقدمه و هدف: نافرمانی مقابله‌ای کودکان می‌تواند سبب افت سرمایه عاطفی و روابط والد- کودک مادران شود. بنابراین، هدف این مطالعه تعیین اثربخشی فرزندپروری التقاطی بر سرمایه عاطفی و روابط والد- کودک مادران کودکان دارای نافرمانی مقابله‌ای بود.

روش‌شناسی: مطالعه حاضر نیمه‌آزمایشی با طرح پیش‌آزمون، پس‌آزمون و پیگیری با گروه کنترل بود. جامعه پژوهش همه مادران کودکان دارای نافرمانی مقابله‌ای (به همراه کودکان آنها) مراجعه‌کننده به سه مراکز مشاوره و روان‌درمانی کودک شهر اصفهان در فصل پاییز سال 1403 بودند. از میان اعضای جامعه، تعداد 40 مادر و کودک با روش نمونه‌گیری در دسترس انتخاب و به‌صورت تصادفی در دو گروه مساوی جایگزین شدند. گروه آزمایش 9 جلسه 75 تا 95 دقیقه‌ای با روش فرزندپروری التقاطی آموزش دید و گروه کنترل آموزشی دریافت نکرد. داده‌ها با پرسشنامه سرمایه عاطفی (گل‌پرور، 1395) و مقیاس روابط والد- کودک (پیانتا، 1992) گردآوری و با روش‌های تحلیل واریانس با اندازه‌گیری مکرر و آزمون تعقیبی بونفرونی در نرم‌افزار SPSS-26 تحلیل شدند.

یافته‌ها: نتایج تحلیل واریانس با اندازه‌گیری مکرر نشان داد که فرزندپروری التقاطی در مقایسه با گروه کنترل باعث افزایش معنادار سرمایه عاطفی شد (001/0P<)، اما اثر معناداری بر روابط والد- کودک نداشت (05/0P>). همچنین، نتایج آزمون تعقیبی بونفرونی نشان داد که میزان سرمایه عاطفی و روابط والد- کودک از مرحله پیش‌آزمون به مراحل پس‌آزمون و پیگیری و از مرحله پس‌آزمون به مرحله پیگیری افزایش معناداری یافته است (001/0P<).

نتیجه‌گیری: طبق یافته‌های این مطالعه، روش فرزندپروری التقاطی می‌تواند به‌عنوان یک روش موثر در کنار سایر روش‌های آموزشی برای بهبود سرمایه عاطفی مادران کودکان دارای نافرمانی مقابله‌ای مورد استفاده قرار گیرد.